توکن سازی چیست ؟ توکنیزه کردن (Tokenization) به زبان ساده

پیش گفتار

توکن سازی یا توکنیزه کردن، به معنای عملیاتی برای تبدیل دارایی‎‎‎‎‎‎‎های گوناگون به توکن‎‎‎‎‎‎‎های دیجیتالی است. این فرآیند در بلاک‎‎‎‎‎‎چین و توسط قراردادهای هوشمند انجام می‎‎‎‎‎‎‎شود و دارایی‎‎‎‎‎‎‎های توکن شده را می‎‎‎‎‎‎‎توان در صرافی ارزهای دیجیتال خرید و فروش کرد.

در ادامه با ذکر مثال به بررسی دقیق تر این مفهوم و مزیت‎‎‎‎‎‎‎هایی که ارائه می‎‎‎‎‎‎‎دهد خواهیم پرداخت و کاربردهای گوناگون آن را بررسی می‎‎‎‎‎‎‎کنیم.

توکن سازی Tokenization چیست ؟

Tokenization یا توکن سازی به معنی فرآیندی است که طی آن می‎‎‎‎‎‎‎توانید دارایی‎‎‎‎‎‎‎های فیزیکی خود را تبدیل به توکن کنید. درواقع هر چیزی که به عنوان یک دارایی به حساب بیاد و سند مالکیت آن اهمیت داشته باشد را می‎‎‎‎‎‎توان طی فرآیند توکن سازی، به یک توکن که نوعی دارایی دیجیتالی است تبدیل کنید.

فرآیند توکن سازی به طور کلی شامل 2 نوع از دارایی‎‎‎‎‎‎‎ها می‎‎‎‎‎‎‎شود. دارایی‎‎‎‎‎‎‎های مشهود، مانند املاک، طلا و تمام دارایی‎‎‎‎‎‎‎های از این قبیل. نوع دوم دارایی‎‎‎‎‎‎‎های نامشهود هستند که شامل اطلاعات حساس، حق رای، شماره شناسنامه و کارت‎‎‎‎‎‎‎های اعتباری، مجوز‎‎‎‎‎‎‎ها و گواهینامه و ... می‎‎‎‎‎‎‎شود.

توکن سازی املاک چیست ؟

توکن سازی املاک را توسط یک مثال تعریف می‎‎‎‎‎‎‎کنم تا به درک بهتر کمک کند:

فرض کنید بخواهیم ویلای خودمان را بفروشیم. خب به دو طریق می‎‎‎‎‎‎‎توان این کار را انجام داد. روش اول فروش به صورت سنتی و روش دوم به صورت توکن سازی.

1- فروش به روش سنتی:

دراین روش باید سراغ یک بنگاه معاملاتی برویم، بنگاه معاملاتی یک شخص ثالث است و معایب زیادی دارد. باید به آن اعتماد کرد، باید هزینه پرداخت کرد، نیاز به کاغذبازی‎‎‎‎‎‎‎های خسته کننده دارد، به طیف وسیعی از مشتریان دسترسی ندارد و مهمترین مسئله اینکه اگر بخواهیم تنها بخش کوچکی از ویلای خودرا بفروشیم و بقیه را برای خودمان نگه داریم همچین امکانی وجود نخواهد داشت. که فرآیند توکن سازی املاک به شما کمک می‎‎‎‎‎کند.

2- فروش ملک به روش توکن سازی:

اگر ویلای ما به مبلغ 1 میلیارد تومان ارزش گذاری شده باشد، می‎‎‎‎‎‎‎توانیم آن را به 1000 توکن تبدیل کنیم که ارزش هر توکن 1 میلیون تومان است. دراین صورت؛ می‎‎‎‎‎‎‎توانیم هر تعداد توکن که مایل هستیم بفروشیم و بقیه را برای خودمان نگه داریم، نیازی به شخص ثالث (بنگاه) نیست، به طیف وسیعی از مشتریان در سراسر جهان دسترسی خواهیم داشت. در نهایت به دلیل دسترسی به مشتریان بیشتر و خرد شدن مبلغ ملک، می‎‎‎‎‎‎‎توانیم با سرعت بالاتری ملک خود را بفروشیم.

مزیت های توکن سازی Tokenization

1- فرآیند توکن سازی مبتنی بر بلاکچین است

استفاده از فناوری بلاک چین در توکن سازی، خودش چندین مزیت به همراه دارد. تایید و ثبت اطلاعات تراکنش‎‎‎‎‎‎‎ها در بلاکچین به واسطه الگوریتم‎‎‎‎‎‎‎های اجماع صورت می‎‎‎‎‎گیرد و برای تمام نود‎‎‎‎‎‎‎ها (Node) در شبکه توزیع می‎‎‎‎‎‎‎شود، این امر باعث شفافیت زیادی می‎‎‎‎‎‎شود و عموم مردم می‎‎‎‎‎‎توانند تاریخچه مالکیت‎‎‎‎‎‎‎ها را مشاهده کنند. درنتیجه شفافیت و غیرقابل تغییر بودن (عدم کلاهبرداری) را به همراه دارد.

مزیت بعدی که فناوری بلاکچین ارائه می‎‎‎‎‎‎دهد، سند مالکیت است. این مالکیت به هیچ وجه قابل جعل و انکار نبوده و عملا هیچ کسی نمی‎‎‎‎‎‎‎‎تواند مالکیت شمارا نقض کند.

2- حذف واسطه

عدم نیاز به واسطه‎‎‎‎‎‎‎هایی مانند بنگاه‎‎‎‎‎‎‎های معاملاتی، درنتیجه عدم پرداخت هزینه‎‎‎‎‎‎‎های اضافی به واسطه‎‎‎‎‎‎‎ها و همچنین صرفه جویی در وقت به علت حذف کاغذبازی‎‎‎‎‎‎‎ها. حذف واسطه همچنین نیاز به اعتمادکردن را از بین می‎‎‎‎‎‎‎برد، چراکه این فرآیند توسط قرارداد هوشمند ایجاد و اجرا می‎‎‎‎‎‎‎شود.

3- دسترسی به مخاطبان بیشتر 

دسترسی بیشتر به مشتریان؛ اگر در فرآیند توکن سازی ملک خود را به فروش بگذارید می‎‎‎‎‎توانید به طیف گسترده ای از مشتریان دسترسی داشته باشید، چراکه دراین صورت تمام افراد در سراسر دنیا قادر به خرید توکن‎‎‎‎‎‎‎های ملک شما هستند و نیازی نیست حتما در شهر شما حضور داشته باشند. همچنین شاید اشخاصی مایل به سرمایه گذاری در ملک شما باشند اما پول کافی برای خرید تمام ملک را نداشته باشند، دراین صورت می‎‎‎‎‎توانند تنها تعدادی از توکن‎‎‎‎‎‎‎های ملک را خریداری کنند و بخشی از سهام این زمین را در اختیار داشته باشند.

علاوه بر مثال فوق (توکن سازی املاک)، اگر شما یک هنرمند آثار هنری هستید، به جای فروش آثار خود در گالری‎‎‎‎‎‎‎هایی که تنها افراد محدودی به آن مراجعه می‎‎‎‎‎‎‎کنند، می‎‎‎‎‎توانید با تبدیل آثار خود به توکن توسط فرآیند توکن سازی، مشتریانی از سراسر جهان را مخاطب خود قرار دهید و آثار خود را بهتر به نمایش بگذارید.

4- معامله 24 ساعته در هر نقطه از جهان (نقدشوندگی بالا)

شما می‎‎‎‎‎‎‎‎توانید از هرنقطه از جهان که باشید به صورت 24 ساعته در شبانه روز، توکن‎‎‎‎‎‎‎های خودرا معامله کنید. 

5- عدم نیاز به سرمایه های کلان 

برخی افراد پول کافی برای خرید یک سهم از سهام یک شرکت بزرگ را ندارند، اما فرآیند توکن سازی باعث می‎‎‎‎‎‎شود هر سهم به مقادیر کوچک تری تبدیل شود. و افراد به جای خرید یک سهم از سهام، می‎‎‎‎‎‎‎‎توانند بخشی از یک سهم را به اندازه سرمایه خود خریداری کنند. این امر نه تنها در سهام شرکت‎‎‎‎‎‎‎ها بلکه برای دارایی‎‎‎‎‎‎‎های گوناگونی مانند املاک، طلا و ...، صدق می‎‎‎‎‎‎‎کند.

6- سرمایه گذاری و مدیریت

در برخی موارد، سرمایه گذاران می‎‎‎‎‎‎‎توانند به امتیازهای بیشتری مانند؛ حق رای و شراکت در امور مختلف مدیریتی، دسترسی داشته باشند. یا حتی از اجاره یک ملک مبلغی دریافت کنند، که دراین صورت یک درآمد غیرمنفعل خواهند داشت.

توکن سازی چگونه کار می کند ؟

فرآیند توکن سازی به جای استفاده از بنگاه‎‎‎‎‎‎‎های معاملاتی و اشخاص واسطه، از قراردادهای هوشمند استفاده می‎‎‎‎‎‎‎‎کند. شما انتخاب می‎‎‎‎‎‎‎کنید که چه تعداد توکن برای دارایی شما ضرب شود و سپس شرایط یک قرارداد هوشمند را تعیین می‎‎‎‎‎کنید تا به مرحله اجرا درآید. سپس نیاز به یک بلاکچین مناسب جهت اجرای قرارداد هوشمند خواهید داشت، درحال حاضر می‎‎‎‎‎‎‎توان گفت بهترین بلاکچینی که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‎‎‎‎‎‎کند، بلاکچین اتریوم (Ethereum) است اما می‎‎‎‎‎‎توانید این فرآیند را در سایر بلاکچین‎‎‎‎‎‎‎هایی که پذیرای قراردادهای هوشمند هستند نیز، اجرا کنید.

دقت داشته باشید هنگامی که اطلاعاتی در بلاکچین ذخیره می‎‎‎‎‎‎‎‎‎شود، تغییر و دستکاری آن عملا غیرممکن است بنابراین یک قرارداد هوشمند نباید دارای خطاهای کدنویسی یا هرگونه نقطه ضعف دیگری باشد، به این منظور دقت زیادی در شرایط یک قرارداد هوشمند بسیار اهمیت دارد.

اما از طرفی، همانطور که می‎‎‎‎‎‎‎دانید قراردادهای هوشمند بسیاری وجود دارد که بارها آزمایش شده اند و شما برای ایجاد یک قرارداد نیازی به دانش کدنویسی یا تخصصی نخواهید داشت و می‎‎‎‎‎‎‎توانید از قراردادهای موجود استفاده کنید.

چه چیزهایی را می توان به توکن تبدیل کرد ؟

فرآیند توکن سازی پیش از تولد بلاک چین نیز به گونه دیگری وجود داشت. افراد می‎‎‎‎‎‎‎توانستند دارایی‎‎‎‎‎‎‎های خود را تبدیل به اوراق بهادر کنند. اما توکن سازی بر پایه بلاک چین طول عمر چندانی نداشته و یک فرآیند نوظهور به شمار می‎‎‎‎‎‎‎رود و هنوز جایگاه اصلی خودرا پیدا نکرده است. طبیعتا به گذشت زمان، فرآیند توکن سازی شناخته تر شده و در موارد بیشتری از آن استفاده خواهد شد. همچنین با گذشت زمان ایرادات و خطرات احتمالی در استفاده از فرآیند توکن سازی برطرف شده و سمت تکامل بیشتر حرکت می‎‎‎‎‎‎‎کند. اگرچه اکنون هم در موارد زیادی کاربرد دارد و حتی برای رمزنگاری برخی اطلاعات نیز مورد استفاده واقع شده اما پراستفاده ترین کاربردهای آن در دارایی‎‎‎‎‎‎‎هایی مانند طلا و فلزات گرانبها، املاک و مستغلات و آثار هنری است.

توکن سازی فلزات گرانبها 

فرآیند توکن سازی می‎‎‎‎‎‎تواند موانعی که برای ورود به بازار فلزات گرانبها وجود دارد را کاهش داده و کمک کند افراد بیشتری در فلزات گرابنها سرمایه گذاری کنند.

توکن سازی املاک و مستغلات 

توکن سازی املاک کمک می‎‎‎‎‎کند هرگونه واسطه ای ازمیان رفته و دوطرف معامله به صورت مستقیم بایکدیگر تجارت داشته باشند. علاوه براین عملیات توکن سازی باعث می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎شود بتوانیم یک ملک را به اجزای کوچک تری تقسیم کنیم تا علاوه بر سهولت در فروش، افراد با سرمایه‎‎‎‎‎‎‎های کوچک نیز بتوانند سرمایه گذاری داشته باشند.

توکن سازی در هنر و آثار هنری 

ظهور توکن های غیرمثلی (NFT ها) به ما نشان داد که تبدیل آثار هنری به دارایی‎‎‎‎‎‎‎های دیجیتالی تا چه اندازه می‎‎‎‎‎‎تواند موفق عمل کند. توکن سازی آثار هنری، موجب تشویق خلاقان و هنرمندان می‎‎‎‎‎‎شود، آن‎‎‎‎‎‎‎ها می‎‎‎‎‎‎توانند آثار خود را در معرض دید افراد زیادی قرار داده و باعث شناخته تر شدن آثار خود شوند. و با روش‎‎‎‎‎‎‎های جدید به کسب درآمد بیشتر برسند.

توکن سازی آثار هنری همچنین باعث می‎‎‎‎‎‎‎شود افراد بیشتری در مجموعه‎‎‎‎‎‎‎های هنری سهیم شوند و مجموعه داران بیشتر دراین عرصه حضور و فعالیت داشته باشند.

نحوه خرید دارایی های توکن شده

معامله دارایی‎‎‎‎‎‎‎هایی که طبق فرآیند توکن سازی، تبدیل به توکن می‎‎‎‎‎‎‎‎‎کنید، هیچ تفاوتی با معامله سایر دارایی‎‎‎‎‎‎‎های دیجیتالی ندارد و شما می‎‎‎‎‎‎‎‎توانید در تمام صرافی‎‎‎‎‎‎‎های ارز دیجیتال که توکن مورد نظر در آن درج شده است به خرید و فروش توکن‎‎‎‎‎‎‎ها بپردازید. 

برای این کار ابتدا نیاز به انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال دارید. سپس یک حساب کاربری در صرافی موردنظر ایجاد کنید و پس از احراز هویت ( برخی صرافی‎‎‎‎‎‎‎ها نیاز به احراز هویت ندارند )، می‎‎‎‎‎‎توانید به معامله هر نوع دارایی دیجیتال بپردازید، که دارایی‎‎‎‎‎‎‎های توکن شده را نیز شامل می‎‎‎‎‎‎‎‎شود.

فرآیند توکن سازی چه معایبی دارد ؟

توکن سازی مزیت‎‎‎‎‎‎‎های زیادی ارائه می‎‎‎‎‎دهد، بااین حال برخی خطرات احتمالی نیز برای آن وجود دارد. در مثال فوق (توکن سازی املاک) فرض کنید یک سرمایه گذار، 100 عدد از توکن‎‎‎‎‎‎‎ها را خریداری کرده باشد، اما اگر ملک موجود در اثر سانحه ای از بین برود چه اتفاقی خواهد افتاد ؟ این مشکلی است که ممکن است به وجود آید.

سخن پایانی 

فرآیند توکن سازی تنها مختص به دارایی‎‎‎‎‎‎‎های ارزشمند نیست و یکی از کاربردهای جذاب آن استفاده برای رمزنگاری برخی اطلاعات حساس است.

همانطور که گفته شد توکن سازی در بلاکچین یک فرآیند جدید به حساب آمده و اندکی تا تکامل خود فاصله دارد. کشور‎‎‎‎‎‎‎ها و دولت‎‎‎‎‎‎‎ها به دنبال کنترل و وضع قوانین جدیدی در فرآیند توکن سازی هستند، این امر می‎‎‎‎‎‎‎تواند موجب بهبود وضعیت آن شده و یا برعکس موجب اخلال در این عملیات جذاب و کاربردی شود.

در آخر، شما می‎‎‎‎‎‎‎توانید تجربیات یا سؤالات خودرا در بخش نظرات با گروه عصر و دیگر کاربران سایت به اشتراک بگذارید و با عضویت در خبرنامه ما در پایین صفحه، از آخرین اخبار کریپتو آگاه شوید.