بلاکچین، متاورس، کریپتو - راهنمای مبتدیان (بخش اول)

مقدمه 

دراین مقاله و بخش دوم و بخش سوم این مقاله، می‎‎‎‎‎توانید تمام مفاهیم مورد نیاز جهت فعالیت در بلاکچین را مطالعه کنید و اگر نیاز به کسب اطلاعات بیشتر راجع به هرکدام داشتید، با کلیک بر لینک آن می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎توانید بیشتر راجع به آن بیشتر بخوانید.

این مقاله به شما کمک می‎‎‎‎‎‎‎‎کند بدانید از کجا و در چه حوزه ای، فعالیت خودرا آغاز کنید. 

کیف پول های دیجیتال چیست؟  چه انواعی دارد؟ کدام بهتر است؟

کیف پول دیجیتال، ابزاری برای ذخیره دارایی های دیجیتالی کاربران است. انتخاب یک کیف پول مناسب و ایمن مهمترین و ابتدایی ترین کار جهت سرمایه گذاری در بلاکچین است. چطور یک کیف پول مناسب انتخاب کنیم ؟ این سؤال بستگی به نوع فعالیت شما دارد و این که چه انتظاراتی از یک کیف پول دارید؟

برای مثال کیف پول های سخت افزاری از بالاترین امنیت برخوردار هستند، اما به علت عدم دسترسی به اینترنت ممکن است برای معامله های روزانه کارآمد نباشند چراکه سرعت عمل در معامله حرف اول را می زند. به طور کلی کیف پول های دیجیتال به چند دسته تقسیم می شوند :

1- کیف پول های دسکتاپ

2- کیف پول های موبایل

3- کیف پول ها برای نسخه مرورگر

4- کیف پول های کاغذی 

5- کیف پول های سخت افزاری

هرکدام از این کیف پول ها نسبت به دیگری دارای مزیت ها و معایبی هستند، با شناخت نوع فعالیت خود و شناخت کافی از انواع کیف پول، می توانید بهترین را برای کار خود انتخاب کنید. 

بلاکچین چیست ؟

Blockchain در لغت به معنای زنجیره ای از بلاک هاست. بلاکچین درواقع یک نوع پایگاه اطلاعاتی گسترده است که از بلاک های متعدد و متوالی تشکیل می‎‎‎‎‎شود. این بلاک ها حاوی اطلاعات مهمی مانند اطلاعات تراکنش ها هستند و پس از تایید توسط نودهای شبکه در بلاکچین قرار می‎‎‎‎‎‎گیرند. 

توکن غیرمثلی یا NFT چیست؟

Non-Fungible-Token یا به اختصار NFT به معنای توکن های غیرمثلی هستند. NFT ها یک نوع از دارایی های دیجیتالی هستند و مانند دیگر دارایی های دیجیتال ذخیره و ثبت می‎‎‎‎‎‎شوند. NFT ها منحصربه فرد بوده و مهمترین ویژگی آن ها همین غیرمثلی بودن آن هاست. برای مثال یک ارز فیات مانند دلار را درنظر بگیرید. 10 دلار همیشه 10 دلار است و می‎‎‎‎‎‎توان آن هارا باهم مبادله کرد و مثل هم دانست. اما NFT هارا نمی‎‎‎‎‎‎توان مثل هم دانست چراکه ارزش یکسانی ندارند و این ارزش بستگی دارد یک فرد چقدر بابت آن هزینه خواهد کرد. NFT هرچیزی می‎‎‎‎‎تواند باشد، یک موسیقی، یک قاب هنری، یکی از آواتارهای بازی، املاک و کالاها در بازی های متاورسی و یک بلیط کنسرت یا هرچیز دیگری. 

مرتبط : همچنین بخوانید آموزش ساخت NFT رایگان در Opensea و مراحل فروش آن به صورت تصویری و گام به گام

متاورس چیست ؟

به زبان ساده متاورس یک فضای اجتماعی است که از طریق اینترنت به آن دسترسی داریم، ابزاری مانند واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) کمک می‎‎‎‎‎‎کند تا احساسات واقعی تری را در متاورس تجربه کنیم. پروژه های متاورسی شباهت زیادی به بازی های سنتی دارد بااین تفاوت ها که؛ 

در متاورس با افراد واقعی از سراسر دنیا ارتباط برقرار می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎کنیم، نه با شخصیت های بی جان بازی. خرید و فروش زمین ها و کالا ها در متاورس با پول های واقعی انجام می‎‎‎‎‎شود و نه با پول های داخل بازی. این دارایی هارا می‎‎‎‎‎‎‎توان در تمام صرافی ها معامله کرد. متاورس بر ارتباط جمعی تمرکز دارد و کاربران یک پروژه متاورسی می‎‎‎‎‎‎‎توانند با رای دادن در امور مختلف پروژه مشارکت داشته باشند. مهم ترین تفاوت این است که متاورس بر پایه بلاکچین اجرا می‎‎‎‎‎‎‎شود، بنابراین دارای شفافیت، امنیت و عدم سانسور اطلاعات می‎‎‎‎‎‎‎باشد. 

برخی از مزیت هایی که متاورس ارائه می‎‎‎‎‎‎‎‎دهد شامل صرفه جویی در زمان، صرفه جویی در هزینه، حذف شخص ثالث، تمرکززدایی و دسترسی بیشتر می‎‎‎‎‎‎شود. برخی از مشهورترین پروژه های متاورسی شامل دیسنترالند(Decentraland)، پروژه بلاکتوپیا (Bloktopia)، اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)، سندباکس(SandBox) و ... . برای آشنایی بیشتر با اموری که در متاورس امکان پذیرست، نگاهی اجمالی به پروژه دیسنترالند می‎‎‎‎‎‎‎اندازیم :

در بازی دیسنترالند می‎‎‎‎‎‎توانید با خرید زمین شروع کنید، آن را اجاره دهید یا با قیمت بیشتری بفروشید. اگر قصد فروش ندارید می‎‎‎‎‎توانید زمین خودرا گسترش داده و تبدیل به یک مکان پربازدید کنید مانند کلاب، باشگاه، کتابخانه، نمایشگاه، کازینو و یا هرچیزی که مایل هستید. با گسترش زمین خود علاوه بر افزودن به ارزش آن، می‎‎‎‎‎توانید کسب و کار خود یا دیگران را تبلیغ کنید. این پلتفرم حتی ابزاری ارائه می‎‎‎‎‎‎دهد که می‎‎‎‎‎توانید با خلاقیت و هنر خود به ساختن NFT بپردازید و در فروشگاه همین بازی بفروشید. شرکت های بزرگی چون سامسونگ برای فروش بیشتر و تبلیغات به دنیای متاورس در پروژه دیسنترالند حضور پیدا کردند. 

اصطلاحاتی که در دنیای متاورس با آن ها سروکار دارید 

متاورس برپایه بلاکچین و عموما پروژه هایی NFT محور هستند. آواتار ها، زمین ها، دارایی های درون بازی و دیگر موارد NFT هایی هستند که می‎‎‎‎‎‎توانید به خرید و فروش و حتی ایجاد آن ها مشغول شوید. 

الف - آواتار 

آواتار، همان شخصیت ها یا کاراکتر هایی هستند که توسط آن می‎‎‎‎‎توانید در متاورس و بازی های بلاک چینی به گشت و گذار و بازی بپردازید، برای مثال آواتار ها در بازی اکسی اینفینیتی "Axie Infinity"، اکسی "axie" نام دارند و شما با خرید axie ها می‎‎‎‎‎توانید به بازی و مبارزه دراین پلتفرم بپردازید.

ب - زمین LAND

land به معنی زمین است که قطعه دیجیتالی درقالب NFT هاست و نمایانگر زمین هایی که در پلتفرم وجود دارد، می‎‎‎‎‎باشد. شما می‎‎‎‎‎توانید توسط ارزبومی هر پلتفرم این قطعه های دیجیتالی که نشان دهنده زمین های متاورس هستند را خرید و فروش کنید. پس از خرید هر قطعه زمین، سند مالکیت آن دربلاک چین ذخیره شده و کسی نمی‎‎‎‎‎‎تواند این مالکیت را از شما سلب کرده یا نقض کند، همچنین پس از خرید، در کیف پول دیجیتال شما ذخیره می‎‎‎‎‎‎شود.   

پ - دارایی ها "Assets"

علاوه بر آواتار ها و زمین ها، در پلتفرم های گوناگون، انواع مختلفی از دارایی ها وجود دارد که در فروشگاه آن پلتفرم قادر به خرید و فروش آن ها هستید. این دارایی ها می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎تواند هرچیزی باشد، یک جفت دستکش یا لباس برای آواتار ها، یک تبرحماسی، حیوان خانگی و یا حتی عناصری که درمحیط وجود دارد اعم از درختان، فضای سبز یا حتی یک تکه سنگ.  

ت - فروشگاه یا MarketPlace

مارکت جایی است که می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎توانید هرچیزی را خرید و فروش کنید، البته هرچیزی که در محیط پلتفرم وجود دارد. آواتارها، زمین ها، دارایی ها و چیزهای دیگر همه در فروشگاه یا مارکت معامله می‎‎‎‎‎‎‎‎‎شوند. 

ث - توکن حاکمیتی چیست ؟

هر پروژه دارای یک توکن حاکمیتی است که توسط آن می‎‎‎‎‎‎‎‎توانید در رای گیری ها و تصمیم گیری ها شرکت کنید و یا حتی خودتان یک پیشنهاد ارائه دهید تا دیگران به آن رای دهند. هر توکن حاکمیتی نماینده یک حق رای است و با دراختیار داشتن 100 توکن می‎‎‎‎‎‎‎‎‎توانید 100 رای مثبت یا منفی به یک پیشنهاد اختصاص دهید. همچنین می‎‎‎‎‎‎‎‎توانید این توکن هارا برای سود بیشتر بفروشید.

وایت پیپر White Paper چیست ؟

وایت پیپر که درزبان فارسی اوراق سفید نامیده می شود سال هاست در امور اقتصادی برای معرفی و توضیحات پروژه ها کاربرد دارد. اکنون این نام به بلاکچین نیز وارد شده است.

زمانی که یک پروژه رمزنگاری جدید، ظهور می کند باید به دنبال جذب سرمایه گذاران و کاربران باشد. اما به عنوان یک سرمایه گذار چطور می توانید روی چیزی سرمایه گذاری کنید که هیچ شناختی از آن ندارید ؟ وایت پیپیر به حل این مسئله کمک می کند. هنگام ظهور یک پروژه رمزنگاری، توسعه دهندگان یا مدیران آن پروژه یک وایت پیپر تهیه کرده و تمام اهداف پروژه، تصمیمات آینده و نحوه ی چگونگی انجام آن هارا به همراه پیشنهادات کاربردی خود ارائه می دهد و معمولا با فرمت pdf در اختیار عموم قرار می دهند. کاربران می توانند با مطالعه وایت پییر تصمیم بگیرند که آیا یک پروژه ارزش سرمایه گذاری دارد یا خیر. 

قرارداد هوشمند چیست ؟

قرارداد هوشمند یک پروتکل کدنویسی شده است که شرایط مشخصی دارد، و برای توافق بین دونفر یا بیشتر اجرا می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎شود. برای اجرای این قرارداد، دوطرف با امضای دیجیتالی خود باید موافقت خودرا اعلام کنند و پس از تایید و درخواست اجرای آن، به هیچ وجه نمی‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎توان از اجرای آن جلوگیری کرد (حتی توسط برنامه نویس).

برای درک بهتر کار قرارداد هوشمند، آن را مانند یک ربات در نظر بگیرید. درواقع یک برنامه نویس شرایط قرارداد را کدنویسی می‎‎‎‎‎‎کند و به آن دستور می‎‎‎‎‎‎دهد چگونه شرایط را اجرا کند. به این صورت این قراردادها بدون چون و چرا به اجرای دستورات می‎‎‎‎‎‎پردازند. قراردادهای هوشمند در موارد زیادی کاربرد دارند. صرافی های غیرمتمرکز(DEX)، شرکت های بیمه، مدیریت، امورمالی غیرمتمرکز(DeFi)، بهداشت و هرکاری که بخواهیم روی نظم و بدون حضور شخص سوم انجام شود. با سپردن کارها به قرارداد هوشمند دیگر نیازی به اعتماد به طرف مقابل نخواهید داشت، شما تنها نیاز به اعتماد و بررسی شرایط قرارداد خواهید داشت. 

زبان برنامه نویسی قراردادهای هوشمند ؟

شما برای استفاده از قراردادهای هوشمند هیچ نیازی به دانش تخصصی و فراگرفتن زبان های برنامه نویسی نخواهید داشت. چراکه طیف وسیعی از این قراردادها با شرایط مختلف برای کسب و کارهای گوناگون از قبل برای استفاده کاربران وجود دارند. اما اگر به یک قرارداد با شرایط شخصی سازی شده و مطابق میل خودتان نیاز دارید باید توسط یکی از زبان های برنامه نویسی آن را کدنویسی کنید. 

زبان اصلی برای نوشتن قراردادهای هوشمند زبان سالیدیتی (Solidity) است و قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم نیز برمبنای همین زبان نوشته می‎‎‎‎‎‎شود. دیگر زبان های برنامه نویسی برای ایجاد یک قرارداد هوشمند به شرح زیر است :

1- سالیدیتی Solidity

2-وایپر Vyper

3- یال Yul

4- راست Rust

5- Daml

6- GO

اگر درگذشته با یکی از زبان های برنامه نویسی کار کرده باشید، یادگیری این زبان ها برای شما چندان سخت نخواهد بود. می‎‎‎‎‎توان گفت این زبان ها شباهت زیادی به جاوااسکریت(JavaScript)، C++ و C# دارد و به گونه بر پایه همین زبان ها شکل گرفته است.

انواع دارایی های دیجیتال و کاربرد هرکدام 

دارایی های دیجیتالی تنها برای معاملات و به اصطلاح ترید کردن نیستند و هرکدام هدف خاصی را دنبال می کنند. به طور کلی دارایی های دیجیتال به چند دسته تقسیم می شوند؛

1- ارز دیجیتال یا کوین :

ارز دیجیتال به عنوان دارایی دیجیتال اصلی و بومی یک بلاکچین معرفی می شود. به عنوان مثال ارز دیجتال اتر (ETH) دارایی بومی بلاکچین اتریوم Ethereum است.

2- توکن ها :

این ها در عمل شبیه به ارزهای دیجیتال هستند اما واقعا تفاوت دارند! توکن دارایی های دیجتالی است که از پلتفرم ها یا برنامه های فرعی منشعب می شوند و یک دارایی اصلی نیستند. برای مثال  بازی اکسی اینفینیتی یک برنامه برپایه بلاکچین اتریوم است و دارای دو توکن AXS و SLP می باشد (این توکن ها از یک برنامه فرعی در بلاکچین اتریوم منشعب شده اند) .

انواع توکن ها شامل؛ توکن های امنیتی، توکن های حاکمیتی، توکن های کاربردی، توکن های کالا یا معاملاتی می شود.

3- استیبل کوین ها  

استیبل کوین یک نوع دارایی دیجیتالی است و تفاوتش با دیگر دارایی ها این است که با هدف حفظ ثبات یک پشتوانه مالی دارد. پشتوانه مالی استیبل کوین ها می تواند شامل؛ فزات گرانبها مانند طلا، ارزهای فیات مانند دلار، دیگر ارزهای دیجیتال و استیبل کوین های الگوریتمی. به عنوان مثال USDT یک استیبل کوین با پشتوانه دلار است و قیمت آن همواره برابر با یک دلار آمریکاست. این می تواند به عنوان جایگزینی برای دلار عمل کند و نواساناتی که در ارزهای دیجیتال وجود دارد را شامل نشود. 

4- توکن های غیرمثلی یا NFT ها 

NFT ها را در بالا تعریف کردیم و دراین قسمت تنها انواع NFT ها را نام می بریم؛

1- NFT های موسیقی

2- NFT های هنری

3- NFT های آواتار

4- NFT های عکس

5- NFT های گیم‎‎‎‎‎‎فای GameFi  

6- NFT های کلکسیونی 

و در آخر NFT های کاربردی یا Utility NFT

استیکینگ Staking چیست ؟

Staking به معنای سپرده گذاریست. استیک کردن را می‎‎‎‎‎توان به سرمایه گذاری دربانک ها تشبیه کرد، درست مانند یک بانک که دارایی خود را درآن قرار می‎‎‎‎‎دهیم و برای یک مدت معین توافق می‎‎‎‎‎‎کنیم و طبق سرمایه و برخی مولفه های دیگر درصدی سود حاصل از سرمایه گذاری را برداشت می‎‎‎‎‎‎کنیم. درارزهای دیجیتال نیز به همین شکل می‎‎‎‎‎‎توان سرمایه خودرا به منظور پشتیبانی از یک بلاک چین استیک کرده و درصدی سودسالانه را به عنوان پاداش دریافت کنید، استیکینگ انواع و روش های مختلفی دارد.

ییلد فارمینگ Yield Farming چیست ؟

ییلد فارمینگ نیز به گونه ای شباهت به Staking دارد. ییلد فارمینگ روشی است که می‎‎‎‎‎‎توانید از دارایی های خود سود دریافت کنید. به این طریق که باید یک ارز را انتخاب کنید و برای مدتی به یک صرافی غیرمتمرکز قرض دهید تا استخرهای نقدینگی آن تامین شود. درازای این همکاری مقداری از سود حاصل به شما تعلق می‎‎‎‎‎‎گیرد.

به علت حجم بالای مقاله آن را در 3 بخش گردآوری کردیم، توصیه می کنم بخش دوم و بخش سوم مقاله را نیز مطالعه کنید